SHKENCË

45 Results / Page 1 of 5

Background

SHENDETI

Sabellilja Gladiolus illyricus (Lulja ilire)

Latinisht: Gladiolus illyricus Lartësia: Rreth 40 cm Rritja: Të holla Lulet: Vjollcë-të kuqe Koha e lulëzimit: Qershor Gjethja: Blu-jeshile Pozicioni: Me diell në tokë të kulluar mirë dhe të pasur me lëndë ushqyese. Përdorimi: Kopshte shkëmbore, në grupe me bimë të tjera shumëvjeçare (shkurre dhe halore). Një gladiolë e fortë dhe me lule të vogla. Lulëzon në fillim të verës me lule rozë qershie. Një bimë tuberoze me gjethe të […]

todayJune 9, 2025 1

FILOZOFI

In memoriam At Donat Kurti

Nga Fritz RADOVANI: PSE  VETEM  SHKODRA?!  Pjesa e VI/1   AT DONAT KURTI O.F.M. (1903 – 1983)   ISHTE DREJTOR I SHKOLLES FRETENVE SHKODER PERBALLË Seksionit Mbrendshëm ose Degës së Punëve të Mbrendshme SHKODER, Aty ku ishte edhe SEKSIONI KATOLIK I SIGURIMIT SHTETIT – I VETMI NË BOTË! At Donat Kurti shenon në kujtimet e veta: “Gjaja ma e bukur që më ka mbetë në mendje prej kohës së fëmijnisë, […]

todayMay 31, 2025 25

FILOZOFI

Paganizmi modern

Paganizmi modern, neopaganizmi apo paganizmi bashkëkohor është një lëvizje që angazhohet për kthim në traditat dhe fenë e vjetër evropiane (përkatësisht aziatike, amerikane, etj.) të cilat ekzistonin para ardhjes së monoteizmit abrahamik nga Lindja e Mesme. Me gjithë dominimin e monoteizmit, traditat e vjetra pagane nuk janë eliminuar asnjëherë, dhe shpeshherë ato janë adoptuar për qëllimet dhe nevojat e tyre nga fetë monoteiste si Krishterimi e Islami. Paganizmi modern, neopaganizmi apo paganizmi bashkëkohor është një lëvizje që angazhohet për kthim […]

todayMay 23, 2025 2

FILOZOFI

Panteizmi natyralist

Panteizmi natyralist ose i njohur gjithashtu si panteizmi shkencor, është një formë e panteizmit. Është përdorur në mënyra të ndryshme si për të lidhur Zotin ose hyjninë me gjëra konkrete, [1] determinizmin, [2] ose substancën e universit . [3] Zoti, nga këto këndvështrime, shihet si agregat i të gjitha dukurive të unifikuara natyrore. [4] Fraza shpesh është lidhur me filozofinë e Baruch Spinozës, [5] edhe pse akademikët ndryshojnë në mënyrën se si përdoret. Përkufizimet Termi "panteizëm" rrjedh nga fjalët greke pan (greqisht: πᾶν) që do të thotë "të gjithë" dhe theos (θεός) […]

todayMay 23, 2025 3

FILOZOFI

Natyralizmi në filozofi

Natyralizmi në filozofi është "ide ose besim që vetëm ligjet dhe forcat natyrore (në krahasim me mbinatyrorën ose shpirtëroren) veprojnë në botë." [1] Pasuesit e natyralizmit (dmth, natyralistët) pohojnë se ligjet natyrore janë rregullat që qeverisin strukturën dhe sjelljen e universit natyral, se ndryshimi i gjithësisë në çdo fazë është një produkt i këtyre ligjeve. "Natyralizmi në mënyrë intuitive mund të ndahet në një komponent ontologjike dhe metodologjike," argumenton David Papineau. [2] "Ontologjik" i referohet studimit filozofik të natyrës së qenies. Disa filozofë e […]

todayMay 22, 2025

HISTORI

E mbinatyrshmja ose supernatyralizmi

E mbinatyrshmja ose supernatyralizmi është koncepti i një mbretërie ose domeni që tejkalon, ose shtrihet përtej, ose është disi "sipër" universit natyror hapësinor. Koncepti ndonjëherë zbatohet për subjektet ose ngjarjet që janë jashtë sferës së të kuptuarit shkencor të ligjeve të natyrës, por megjithatë diskutohen nga besimtarët që ekzistojnë. [1] Shembuj përfshijnë engjëjt, perënditë dhe hyjnitë, shpirtrat, si dhe aftësitë njerëzore si magjia, telekinezia, paracaktimi dhe perceptimi ekstensensiv . Historikisht, fuqitë supernatyrale ose të mbinatyrshme janë thirrur për të shpjeguar fenomenet aq […]

todayMay 22, 2025 2

FILOZOFI

Natyralizmi metafizik

Natyralizmi metafizik (i quajtur edhe natyralizëm ontologjik, natyralizëm filozofik dhe antisupernatyralizëm) është një botëkuptim filozofik i cili pohon se nuk ka asgjë tjetër përveç elementeve natyrore, parimeve dhe marrëdhënieve të llojit të studiuar nga shkencat natyrore. Natyralizmi metodologjik është një bazë filozofike për shkencën, për të cilën natyralizmi metafizik siguron vetëm një themel të mundshëm ontologjik. Në përgjithësi, këndvështrimi teologjik përkatës është natyralizmi fetar ose natyralizmi shpirtëror. Më konkretisht, natyralizmi metafizik hedh poshtë konceptet dhe shpjegimet e mbinatyrshme që janë […]

todayMay 22, 2025 1

FILOZOFI

Natyralizmi liberal

Natyralizmi liberal është një formë heterodokse e natyralizmit metafizik që qëndron në hapësirën konceptuale midis natyralizmit shkencor (ose reduktues) të natyralizmit dhe supernatyralizmit (mbinaturalizmit). Kjo lejon që njeriu të respektojë shpjegimet dhe rezultatet e shkencave të suksesshme pa supozuar se shkencat janë burimi ynë i vetëm për të kuptuar njerëzimin dhe marrëdhëniet tona me botën dhe njëri-tjetrin. Termi në fjaë për herë të parë u prezantua në vitin 2004 nga Mario De Caro & David Macarthur [1] dhe, në mënyrë […]

todayMay 22, 2025 3

HISTORI

Pandemia e gripit të vitit 1557

Në 1557, një lloj pandemie e gripit u shfaq në Azi, më pas u përhap në Afrikë, Evropë dhe përfundimisht në Amerikë. Ky grip ishte shumë infektiv dhe paraqitej me simptoma intensive, herë pas here vdekjeprurëse. Historianët mjekësorë si Thomas Short, Lazare Rivière dhe Charles Creighton mblodhën përshkrime të etheve katarale të njohura si grip nga mjekët modernë[1][2][3][4][5] duke sulmuar popullatat me intensitetin më të madh midis 1557 dhe 1559.[6][7] […]

todayMarch 30, 2025 3