ARKEOLOGJI

Bato Breuku ose Bato i Breukëve [1] ishte një udhëheqës i Breukëve, një fis ilir që luftoi kundër Perandorisë Romake në një luftë të njohur si Lufta e Batos (Bellum Batonianum). Bato i Breukëve me të gjitha forcat e tij kryengritëse u bashkua me ato të udhëhequra nga Bato Desidiati. Pasi u përball me humbje, ai u dorëzua te Tiberiusi në vitin 8 të es në bregun e lumit Bosna. Në fund, Bato i Breukëve u kap nga Bato Desidiati dhe u dënua me vdekje pasi […]

Monedhat ilire janë monedha metalike prej ari, argjendi a bronzi të cilat fillojnë të qarkullojnë në shekullin e VI p.e.s. dhe vazhduan deri në shekullin I p.e.s. pas pushtimit romak. Iliria ishte vendi i dytë në kontinentin Evropian, pas Helladës, që njohu monedhën. Monedhat e para në tregun ilir u futën rreth shek. VI p.e.s. si pasojë e marrëdhënieve tregtare me qytetet dhe kolonitë helene. Ato ishin prej argjendi dhe i takonin […]

Sir Arthur Evans, pionieri i arkeologjisë dhe hulumtimeve të para të civilizimit të Egjeut të periudhës së bronzit, i njohur me zbulimin e tij të pallatit të famshëm të Knossosit në Kretë dhe kulturës minoike, që bëri dallimin mes shkrimeve lineare A dhe B, nga të parat në truallin evropian, është marrë edhe me gjurmët ilire në Kaçanik. Ai, në veprën e tij të njohur e shumëpërfshirëse, “Antiquarian Researches in […]

Enona (lat. Aenona ) ishte një qytet ilir i liburnëve që u ngrit në fillim të epokës së hekurit, në territorin e Kroacisë së sotme në shekullin e 9-të para Krishtit, nga i cili lindi qyteti i mëvonshëm romak dhe më në fund Nini i princave kroatë. Në arkeologji është i njohur për tempullin më të madh romak në bregun lindor të Adriatikut. Enona përmendet për herë të parë si Hemionoi në Periplusin e shkrimtarit grek Pseudo […]

Aenona (Enona) Ad Quintum Ad Matricem Alalkomenai Albanopoli Alvona Amantia Anausaro Andetria Antipatrea Apsorus Apollonia Arduba Arsa Aseria Bargulum Basania Bergini Bribiri Burnumi Butrinti Bylisi Clodiana Damastioni Daorsoni Dardanorum Delminium Desilo Dimal i vjetër Dioklea Doracium Draudaku Durnium Enona Epicaria Epidaurum, Epidamnus Eugenium Epidauros Flanona Fulfinum Gertu Gerrunium Gurëzeza Gissa ose Cissa, tani Caska pranë Novalja Hedum kastelum Pharos themeluar nga kolonistët nga Paros në 385 pas Krishtit Hyria Iader […]

Panonia (/pəˈnoʊniə/, latinisht: [panˈnɔnia]) ishte një provincë e Perandorisë Romake e kufizuar në veri dhe lindje nga Danubi, në perëndim nga Noricum dhe Italia e sipërme, dhe në jug nga Dalmacia dhe Moesia e sipërme. Ai përfshinte rajonet moderne Hungarinë perëndimore, Sllovakinë perëndimore, Austrinë lindore, Kroacinë veriore, Serbinë veriperëndimore, Slloveninë veriore dhe Bosnjën dhe Hercegovinën veriore. Konsiderohet se emri Panoni rrjedh nga gjuha ilire, nga “Pen” e cila përdoret në fjalët , “këneta”, […]

Panonët (latinisht Pannoni) ishin një grup i fiseve ilire të cilët para pushtimit romak banonin në rajonin Panonisë (përgjatë rrjedhës së mesme të Danubit). Në këtë rajoni banonin këto fise ilire: Amantinët, Andizetët, Azalët, Breukët, Desidiatët, Ditionët, Glintidionët, Jasët, Kolapianët, Mezejët, Oseriatët, Segestanët dhe Sikulotët. Burimet Alan Bowman, The Augustan Empire, 43 BC-AD 69, in The Cambridge Ancient History, vol. 10, 1996. Thomas S. Burns, Rome and the Barbarians, 100 B.C.- A.D. 400, 2003, ISBN 0-521-26430-8. Ion Grumeza, Dacia: Land of Transylvania, Cornerstone of Ancient […]

Sirmium ishte një qytet në provincën romake të Panonisë, i vendosur në lumin Sava, në vendin e Sremska Mitrovica moderne në provincën autonome të Vojvodinës të Serbisë. Përmendur për herë të parë në shekullin e IV para Krishtit dhe fillimisht i banuar nga ilirët dhe keltët,  u pushtua nga romakët në shekullin e 1 para Krishtit dhe më pas u bë kryeqyteti i provincës romake të Pannonia Inferior. Në vitin […]

Ky reliev mbresëlënës është pjesë e rrënojave antike të Persepolis, që ndodhen në Iranin e sotëm. Persepolis ishte kryeqyteti ceremonial i Perandorisë Achaemenid, i themeluar nga Darius i Madh në 518 para Krishtit. Qyteti është i njohur për pallatet e tij madhështore, gdhendjet e ndërlikuara dhe shkallët monumentale, të gjitha që tregojnë fuqinë dhe arritjet artistike të Perandorisë Persiane. Relievi në imazh përshkruan një Lamassu, një hyjni mbrojtëse me trupin […]