ARKEOLOGJI

Në terrenin e thyer të Ballkanit të lashtë, ilirët lulëzuan si luftëtare të ashpra. Zbulimet e fundit arkeologjike po sfidojnë besimin e gjatë se lufta ishte një domen ekskluzivisht mashkullor në këto shoqëri. Gratë ilire në kohët e lashta, siç tregohet nga provat arkeologjike dhe të dhënat historike, duket se kanë pasur një status të rëndësishëm dhe më të barabartë në krahasim me gratë në shumë shoqëri të tjera të […]

Apolonia është një qytet antik në Shqipëri, ndër më të mëdhenjtë në pellgun e Adriatikut dhe më i përmenduri ndër 30 qytetet e tjera, me të njëjtin emër, të kohës antike, me vlera historike e kulturore.Jo larg Fierit, në rrugën që shkon në drejtim të detit Adriatik, në një largësi rreth 14 km. Themeluar rreth fillimit të shek të IV p.e.s. gërmadhat e Apolonisë u zbuluan në fillim të shek XIX. Gjurmët më të hershme […]

Via Egnatia apo Rruga Egnatia është ndërhyrja në infrastrukturë me te cilën Romakët quajnë dhe organizojnë duke filluar nga gjysma e dytë e shekullit të dytë para erës së re një vijë drejtuese mijëvjecare komunikimi midis perëndimit dhe lindjes, midis Adriatikut të poshtëm dhe Egjeut verior. Rruga siç dëshmon Straboni kishte si pikë degëzimi në ekstremitetin e tij perëndimor, në bregdetin Adriatik, qytetin e Apollonisë. Me rrugën Egnatia bashkohej një rrugë që vinte nga Epidamnos (Dyrrachium), e quajtur në mënyrë konvencionale nga […]

Bato Breuku ose Bato i Breukëve [1] ishte një udhëheqës i Breukëve, një fis ilir që luftoi kundër Perandorisë Romake në një luftë të njohur si Lufta e Batos (Bellum Batonianum). Bato i Breukëve me të gjitha forcat e tij kryengritëse u bashkua me ato të udhëhequra nga Bato Desidiati. Pasi u përball me humbje, ai u dorëzua te Tiberiusi në vitin 8 të es në bregun e lumit Bosna. Në fund, Bato i Breukëve u kap nga Bato Desidiati dhe u dënua me vdekje pasi […]

Monedhat ilire janë monedha metalike prej ari, argjendi a bronzi të cilat fillojnë të qarkullojnë në shekullin e VI p.e.s. dhe vazhduan deri në shekullin I p.e.s. pas pushtimit romak. Iliria ishte vendi i dytë në kontinentin Evropian, pas Helladës, që njohu monedhën. Monedhat e para në tregun ilir u futën rreth shek. VI p.e.s. si pasojë e marrëdhënieve tregtare me qytetet dhe kolonitë helene. Ato ishin prej argjendi dhe i takonin […]

Sir Arthur Evans, pionieri i arkeologjisë dhe hulumtimeve të para të civilizimit të Egjeut të periudhës së bronzit, i njohur me zbulimin e tij të pallatit të famshëm të Knossosit në Kretë dhe kulturës minoike, që bëri dallimin mes shkrimeve lineare A dhe B, nga të parat në truallin evropian, është marrë edhe me gjurmët ilire në Kaçanik. Ai, në veprën e tij të njohur e shumëpërfshirëse, “Antiquarian Researches in […]

Enona (lat. Aenona ) ishte një qytet ilir i liburnëve që u ngrit në fillim të epokës së hekurit, në territorin e Kroacisë së sotme në shekullin e 9-të para Krishtit, nga i cili lindi qyteti i mëvonshëm romak dhe më në fund Nini i princave kroatë. Në arkeologji është i njohur për tempullin më të madh romak në bregun lindor të Adriatikut. Enona përmendet për herë të parë si Hemionoi në Periplusin e shkrimtarit grek Pseudo […]