admin

540 Results / Page 19 of 60

Background

FILOZOFI

Panteizmi natyralist

Panteizmi natyralist ose i njohur gjithashtu si panteizmi shkencor, është një formë e panteizmit. Është përdorur në mënyra të ndryshme si për të lidhur Zotin ose hyjninë me gjëra konkrete, [1] determinizmin, [2] ose substancën e universit . [3] Zoti, nga këto këndvështrime, shihet si agregat i të gjitha dukurive të unifikuara natyrore. [4] Fraza shpesh është lidhur me filozofinë e Baruch Spinozës, [5] edhe pse akademikët ndryshojnë në mënyrën se si përdoret. Përkufizimet Termi "panteizëm" rrjedh nga fjalët greke pan (greqisht: πᾶν) që do të thotë "të gjithë" dhe theos (θεός) […]

todayMay 23, 2025 3

FILOZOFI

Feja natyraliste

Feja natyraliste është një lëvizje fetare që beson se natyra dhe bota natyrore është një mishërim i hyjnisë, shenjtërisë ose fuqisë shpirtërore. [1] Fetë e natyrës përfshijnë fetë indigjene të praktikuara në pjesë të ndryshme të botës nga kultura që e konsiderojnë mjedisin të mbushur me shpirtra dhe entitete të tjera të shenjta. Ai përfshin gjithashtu besimet moderne pagane, të cilat janë të përqendruara kryesisht në Evropë dhe Amerikën e Veriut . Termi "fe e natyrës" u krijua për herë të parë nga studiuesja […]

todayMay 23, 2025 3

FILOZOFI

Feja natyrore

Feja natyrore është një shprehje e cila nënkupton "fenë e natyrës", në të cilën Perëndia, fryma, shpirtrat dhe të gjitha objektet e mbinatyrshme konsiderohen si pjesë e natyrës dhe jo të ndara prej saj. Shprehja përdoret gjithashtu edhe në filozofi, më konkretisht, filozofia katolike romake, e përdorë për të përshkruar disa aspekte të fesë për të cilat thuhet se janë të njohura përveç shpalljes hyjnore përmes logjikës dhe arsyes (shiko teologjinë natyrore dhe deizmin), për shembull, ekzistencën […]

todayMay 23, 2025 1

FILOZOFI

Natyralizmi sociologjik

Natyralizmi sociologjik është një teori që thotë se bota natyrore dhe bota shoqërore janë afërsisht identike dhe drejtohen nga parime të ngjashme. Natyralizmi sociologjik, në tekstet sociologjike i quajtur thjesht dhe vetëm natyralizëm, mund të hetohet qysh në mendimin filozofik të Auguste Comte në shekullin XIX, i lidhur ngushtë me pozitivizmin, i cili mbron përdorimin e metodës shkencore të shkencave natyrore në studimin e shkencave shoqërore. Ai nuk duhet të identifikohet ose ngatërrohet shumë ngushtë me pozitivizmin, megjithëse, edhe kjo e fundit mbron përdorimin e […]

todayMay 22, 2025 2

FILOZOFI

Natyralizmi në filozofi

Natyralizmi në filozofi është "ide ose besim që vetëm ligjet dhe forcat natyrore (në krahasim me mbinatyrorën ose shpirtëroren) veprojnë në botë." [1] Pasuesit e natyralizmit (dmth, natyralistët) pohojnë se ligjet natyrore janë rregullat që qeverisin strukturën dhe sjelljen e universit natyral, se ndryshimi i gjithësisë në çdo fazë është një produkt i këtyre ligjeve. "Natyralizmi në mënyrë intuitive mund të ndahet në një komponent ontologjike dhe metodologjike," argumenton David Papineau. [2] "Ontologjik" i referohet studimit filozofik të natyrës së qenies. Disa filozofë e […]

todayMay 22, 2025

FILOZOFI

Natyralizmi në letërsi

Natyralizmi në letërsi është një lëvizje që fillon në fund të shekullit XIX, e ngjashme me realizmin letrar në refuzimin e tij të romantizmit, por e veçantë në përqafimin e tij të determinizmit, shkëputjes, objektivizmit shkencor dhe komentit shoqëror. Lëvizja mbështetet kryesisht në teoritë e autorit francez Emile Zola. [1] Natyralizmi letrar niset më drejtpërdrejt [2] [3] nga "Romani Eksperimental" i Emile Zolas (1880), në të cilin paraqitet koncepti i Zolas për një roman natyralist, [4] e që në aspektin filozofik mbështetet […]

todayMay 22, 2025

FILOZOFI

Natyralizmi në art

Natyralizmi në art është një term që në thelb nënkupton përfaqësimin e asaj që është e dukshme, besnike deri në detaje (e ngjashme me riprodhimin fotografik), në krahasim me realizmin pa interpretimin e vlerës. Tendencat natyraliste mund të regjistrohen pothuajse në të gjitha epokat e historisë së artit. Nganjëherë i identifikuar me realizmin, natyralizmi në shekullin XIX ishte kundërpeshë ndaj klasicizmit akademik. Ky kuptim i natyralizmit çoi në shfaqjen e pikturës […]

todayMay 22, 2025 5

FILOZOFI

Besëtytnia

Një bestytni[1] është çdo besim ose praktikë që konsiderohet nga jo-praktikuesit si irracionale ose e mbinatyrshme, që i atribuohet fatit ose magjisë, ndikimit të perceptuar të mbinatyrshëm ose frikës nga ajo që është e panjohur. Zakonisht zbatohet për besimet dhe praktikat që rrethojnë fatin, amuletat, astrologjinë, tregimin e fatit, shpirtrat dhe disa entitete paranormale, veçanërisht besimin se ngjarjet e ardhshme mund të parashikohen nga ngjarje të mëparshme specifike (me sa duket) të palidhura.[2][3] Gjithashtu, fjala bestytni shpesh përdoret për t'iu referuar një feje që nuk praktikohet nga shumica […]

todayMay 22, 2025 3

HISTORI

E mbinatyrshmja ose supernatyralizmi

E mbinatyrshmja ose supernatyralizmi është koncepti i një mbretërie ose domeni që tejkalon, ose shtrihet përtej, ose është disi "sipër" universit natyror hapësinor. Koncepti ndonjëherë zbatohet për subjektet ose ngjarjet që janë jashtë sferës së të kuptuarit shkencor të ligjeve të natyrës, por megjithatë diskutohen nga besimtarët që ekzistojnë. [1] Shembuj përfshijnë engjëjt, perënditë dhe hyjnitë, shpirtrat, si dhe aftësitë njerëzore si magjia, telekinezia, paracaktimi dhe perceptimi ekstensensiv . Historikisht, fuqitë supernatyrale ose të mbinatyrshme janë thirrur për të shpjeguar fenomenet aq […]

todayMay 22, 2025 2