HISTORI

Në librin e tij, “Brigje të pikëlluara: Historia e panjohur e shqiptarëve në Turqi dhe fundi i Perandorisë Osmane, 1912- 1923), Ryan Gingeras është besnik i fakteve dëshpëruese të shqiptarëve, mes vuajtjes e vështirësive të njëpasnjëshme të popullit të vogël në Ballkan. Bijë plangprishës e të padëshiruar: Shqiptarët dhe kontradiktat e shtetndërtimit turk Në fillim të gushtit 1923, Ministria e Brendshme turke mori njoftime sipas të cilave 1200 shqiptarë ishin […]

Në vazhdimin e sotëm të librit të Qamil Bytyçit “Shqiptarët e Harruar në Turqi”, po japim shpërnguljet e shqiptarëve në vitet 1912-1920, ku veçuam vitin  1914, që sipas : “dokumentit, vetëm në Turqi, janë shpërngulur 239.807 persona. Në këtë shifër theksohet se nuk hyjnë fëmijët që ishin nën moshën 6 vjeçare. Gjithashtu, theksohet në këto dokumente, se nëpër Kavallë kanë kaluar edhe 4 mijë familje myslimane, por edhe po aq përmes […]

Kolonat e Shpërnguljeve te shqiptarve nga trojet e veta - dëbimi i shqiptarëve nga Sanxhaku i Nishit 1833-1878. Dëbimet e shqiptarëve nga trekëndshi i Toplicës 1878-1881[3]Shembull është vendbanimi Klaiqi ishte fshat në komunën e Lebanës të Jabllanicës (sot Serbia jugore), dikur i banuar me shqiptarë të cilët u dëbuan me dhunë nga pushtuesit serb.Fshati kufizohet me fshatrat e dikurshme shqiptare si Gërguroci, Bajra, Poroshtica, Llapashtica etj. Nga ky vendbanim e […]

Në vitin 1938 qeveria e mbretërisë jugosllave ka nënshkruar një konventë me qeverinë e Republikës së Turqisë për emigrimin e popullatës turke (në të vërtet ishte fjala për shpërnguljen e popullsisë shqiptare të konfesionit mysliman), nga pjesa jugore e Serbisë, gjegjësisht nga Kosova dhe trevat tjera shqiptare që shtriheshin në 3 banovina: në banovinën e Zetës, Moravës dhe të Vardarit. Mbi rregullat e emigrimit të popullatës turke * (*Fjala është […]

Shpërnguljet e mëdha të shqiptarëve jashtë trojeve etnike të tyre filluan me të ashtuquajturën “Krizë Lindore” në vitet 1877-1878 , gjegjësisht kur filloi lufta ruso-turke. Në të vërtetë, kjo ishte edhe faza më e rrezikshme që e përjetoi Perandoria Osmane, sepse fuqitë e mëdha evropiane bënin orvatje perfide diplomatike me të vetmin qëllim që “të sëmurin e Bosforit” ta eliminojnë nga skena. Me këtë mund të thuhet se shpërnguljet e […]

Dëbimi i dhunshëm i mbi 350.000 shqiptarëve! Shpërngulja për në Turqi 1912-1939 dhe reagimi i shtetit shqiptar. Për realizimin e këtyre planeve antishqiptare, qeveria jugosllave parashikonte themelimin e Inspektoratit Suprem, me qendër në Shkup dhe me dy qendra rajonale: në Prishtinë e Pejë. Themelimi i këtij inspektorati u iniciua nga Ministria e Punëve të Brendshme, e cila në elaboratin me titull “Problemet dhe metodat e shpërnguljes së shqiptarëve dhe turqve […]

Për ngjarjet e zymta dhe si shumë tragjike të asaj kohe, mbi dyndjen e shqiptarëve nga trojet e tyre etnike të Shqipërisë së Vjetër Verilindore, do të përpiqemi të japim dëshmi dhe fakte historike nga librat dhe materialet tjera arkivale të Serbisë. Sepse edhe vetë autorët serbë atëbotë kishin shkruar dhe dëshmuar për tmerret lemeritëse të forcave ushtarake, piromano-sodomiste të M. Obrenoviqit, dhe të vet serbëve lokal që deri atëherë […]

Qeveria Jugosllave hartoi plane të veçanta për shpërnguljen e shqiptareve nga shtëpitë e tyre. Në marrëveshjen TITO – KYPERLI, të vitit 1953 e cila është realizuar në SPLIT, ku thuhej se shqiptarët mysliman nga Kosova dhe Maqedonia të marrin vizat lirshëm që të shpërngulen për në Turqi. Fatkeqësisht, duke i marr parasysh edhe kushtet tejet të rënda atëkohë, në këtë marrëveshje shumë familje shqiptare u lëshuan vatrat e tyre, u […]

Rreth 150 mijë shqiptarë nga disa treva të Maqedonisë dhe Kosovës u shpërngulën në Turqi nga viti 1953 deri në vitin 1959, ndërsa qendra tranzitore ishte Shkupi. Plani për depërtimin e tyre u hartua në Beograd nga pushteti i atëhershëm komunist. Këto të dhëna i ka shpalosur nëndrejtori i Arkivit të Maqedonisë, Qerim Lita, i cili bashkë me historianin Skënder Hasani të premten promovuan librin me titull “50 Vjet nga […]