HISTORI

399 Results / Page 17 of 45

Background

FILOZOFI

Neopaganizmi gjerman

Neopaganizmi gjerman i njohur edhe si Heatenizëm dhe Heathry, është një fe moderne pagane. Studiuesit e studimeve fetare e klasifikojnë atë si një lëvizje të re fetare. Kjo lëvizje fetare është zhvilluar në Evropë gjatë fillimit të shekullit të 20-të, ndërsa praktikuesit e saj e modelojnë atë sipas feve parakristiane të aderuara nga popujt gjermanikë të epokës së hekurit dhe mesjetës së hershme . Në një përpjekje për të rindërtuar këto sisteme besimi të së kaluarës, Heathenizmi […]

todayMay 23, 2025 2

FILOZOFI

Feja natyrore

Feja natyrore është një shprehje e cila nënkupton "fenë e natyrës", në të cilën Perëndia, fryma, shpirtrat dhe të gjitha objektet e mbinatyrshme konsiderohen si pjesë e natyrës dhe jo të ndara prej saj. Shprehja përdoret gjithashtu edhe në filozofi, më konkretisht, filozofia katolike romake, e përdorë për të përshkruar disa aspekte të fesë për të cilat thuhet se janë të njohura përveç shpalljes hyjnore përmes logjikës dhe arsyes (shiko teologjinë natyrore dhe deizmin), për shembull, ekzistencën […]

todayMay 23, 2025 1

FILOZOFI

Natyralizmi në letërsi

Natyralizmi në letërsi është një lëvizje që fillon në fund të shekullit XIX, e ngjashme me realizmin letrar në refuzimin e tij të romantizmit, por e veçantë në përqafimin e tij të determinizmit, shkëputjes, objektivizmit shkencor dhe komentit shoqëror. Lëvizja mbështetet kryesisht në teoritë e autorit francez Emile Zola. [1] Natyralizmi letrar niset më drejtpërdrejt [2] [3] nga "Romani Eksperimental" i Emile Zolas (1880), në të cilin paraqitet koncepti i Zolas për një roman natyralist, [4] e që në aspektin filozofik mbështetet […]

todayMay 22, 2025

FILOZOFI

Natyralizmi në art

Natyralizmi në art është një term që në thelb nënkupton përfaqësimin e asaj që është e dukshme, besnike deri në detaje (e ngjashme me riprodhimin fotografik), në krahasim me realizmin pa interpretimin e vlerës. Tendencat natyraliste mund të regjistrohen pothuajse në të gjitha epokat e historisë së artit. Nganjëherë i identifikuar me realizmin, natyralizmi në shekullin XIX ishte kundërpeshë ndaj klasicizmit akademik. Ky kuptim i natyralizmit çoi në shfaqjen e pikturës […]

todayMay 22, 2025 5

HISTORI

E mbinatyrshmja ose supernatyralizmi

E mbinatyrshmja ose supernatyralizmi është koncepti i një mbretërie ose domeni që tejkalon, ose shtrihet përtej, ose është disi "sipër" universit natyror hapësinor. Koncepti ndonjëherë zbatohet për subjektet ose ngjarjet që janë jashtë sferës së të kuptuarit shkencor të ligjeve të natyrës, por megjithatë diskutohen nga besimtarët që ekzistojnë. [1] Shembuj përfshijnë engjëjt, perënditë dhe hyjnitë, shpirtrat, si dhe aftësitë njerëzore si magjia, telekinezia, paracaktimi dhe perceptimi ekstensensiv . Historikisht, fuqitë supernatyrale ose të mbinatyrshme janë thirrur për të shpjeguar fenomenet aq […]

todayMay 22, 2025 2

FILOZOFI

Natyralizmi metafizik

Natyralizmi metafizik (i quajtur edhe natyralizëm ontologjik, natyralizëm filozofik dhe antisupernatyralizëm) është një botëkuptim filozofik i cili pohon se nuk ka asgjë tjetër përveç elementeve natyrore, parimeve dhe marrëdhënieve të llojit të studiuar nga shkencat natyrore. Natyralizmi metodologjik është një bazë filozofike për shkencën, për të cilën natyralizmi metafizik siguron vetëm një themel të mundshëm ontologjik. Në përgjithësi, këndvështrimi teologjik përkatës është natyralizmi fetar ose natyralizmi shpirtëror. Më konkretisht, natyralizmi metafizik hedh poshtë konceptet dhe shpjegimet e mbinatyrshme që janë […]

todayMay 22, 2025 1

FILOZOFI

Natyralizmi liberal

Natyralizmi liberal është një formë heterodokse e natyralizmit metafizik që qëndron në hapësirën konceptuale midis natyralizmit shkencor (ose reduktues) të natyralizmit dhe supernatyralizmit (mbinaturalizmit). Kjo lejon që njeriu të respektojë shpjegimet dhe rezultatet e shkencave të suksesshme pa supozuar se shkencat janë burimi ynë i vetëm për të kuptuar njerëzimin dhe marrëdhëniet tona me botën dhe njëri-tjetrin. Termi në fjaë për herë të parë u prezantua në vitin 2004 nga Mario De Caro & David Macarthur [1] dhe, në mënyrë […]

todayMay 22, 2025 3

FILOZOFI

Natyralizmi fetar

Natyralizmi fetar ndërthur një botëkuptim natyralist me idealet, perceptimet, traditat dhe vlerat që janë shoqëruar tradicionalisht në shumë fe ose institucione fetare. "Natyralizmi fetar është një perspektivë që gjen kuptimin fetar në botën natyrore dhe hedh poshtë nocionin e një mbretërie të mbinatyrshme". [1] Termi "fetar" në këtë kontekst interpretohet në terma të përgjithshëm, i ndarë nga traditat, zakonet ose besimet e ndonjë prej feve të caktuuara. [2] Fushat e shqyrtimit përfshijnë përpjekjet për të kuptuar […]

todayMay 22, 2025 2

FILOZOFI

Animizmi

Animizmi (nga latinisht: anima, "frymë, shpirt, jetë") [1] [2] është besimi që objektet, vendet dhe të gjitha krijesat posedojnë një thelb të veçantë shpirtëror. [3] [4] [5] [6] Potencialisht, animizmi i percepton të gjitha gjërat - kafshët, bimët, shkëmbinjtë, lumenjtë, sistemet e motit, punimet njerëzore dhe ndoshta edhe fjalët - si të animuara dhe të gjalla. Animizmi përdoret në antropologjinë e fesë si një term për sistemin e besimit të shumë popujve indigjenë, [7] veçanërisht në kontrast me zhvillimet më të fundit të feve të […]

todayMay 22, 2025 2