Besëtytnia

Një bestytni^[1] është çdo besim ose praktikë që konsiderohet nga jo-praktikuesit si irracionale ose e mbinatyrshme, që i atribuohet fatit ose magjisë, ndikimit të perceptuar të mbinatyrshëm ose frikës nga ajo që është e panjohur. Zakonisht zbatohet për besimet dhe praktikat që rrethojnë fatin, amuletat, astrologjinë, tregimin e fatit, shpirtrat dhe disa entitete paranormale, veçanërisht besimin se ngjarjet e ardhshme mund të parashikohen nga ngjarje të mëparshme specifike (me sa duket) të palidhura.^[2][3]

Gjithashtu, fjala bestytni shpesh përdoret për t’iu referuar një feje që nuk praktikohet nga shumica e një shoqërie të caktuar, pavarësisht nëse feja mbizotëruese përmban besëtytni të supozuara apo të gjitha feve nga antifetarët.^[4]

Bestytnitë ndryshojnë shumë nga njeri vend në tjetrin:

• Disa bestytni kthehen mbrapsht ose marrin rruge tjetër kur një mace e zezë ua pret rrugen.
• Midis Afro-amerikaneve besohet si ters t´i fshish dikujt kembët me një fshese kur fshihet shtëpia. Ndërsa, në Shqipëri mendohet nga disa njerëz se, nëse i fshihen kembet nje njeriu me fshese, ky njeri mbetet pa u martuar.
• Ne Kine njerzit thonë se nuk duhet të fshihet me fshese apo fshihen pluhrat Ditën e Vitit te Ri sepse fati i mir‰ po ashtu do të zhduket.
• Ne Shqipëri mendohej se gjysma e njeqindarke sillte fat.
  • Besohet po ashtu se n.q.s priten floket, ato duhen te mos lihen te shkelen; sepse po u shkelen, atëherë do të kemi dhimbje koke.
    • Potkoi i varur në derën e nje shtepie ne formën e një U-je kokëposhte sjell fat.
• Jane të shumta bestytnite ndër lojtaret e Bejsbollit.

1. “Kuptimi i fjalës Besëtytni ‹ FJALË”. fjale.al. Marrë më 2023-10-02.
2. Vyse, Stuart A. (2000). Believing in Magic: The Psychology of Superstition. Oxford, England: Oxford University Press. fq. 19–22. ISBN 978-0-1951-3634-0. 
3. Chardonnens, L. S. (2007-01-01). Chapter Four. Superstition and prognostication (në anglisht). Brill. ISBN 978-90-474-2042-2.
4.  Vyse, Stuart A. (2000). Believing in Magic: The Psychology of Superstition. Oxford, England: Oxford University Press. fq. 19–22. ISBN 978-0-1951-3634-0.