Kush ishin Adami dhe Eva?

Adami dhe Eva përshkruhen në Bibël si njerëzit e parë. Por a ishin ata paraardhës të gjithë njerëzimit apo ishin figura simbolike letrare? Pyetja nuk është aq e thjeshtë sa mund të mendohet, dhe të krishterët kanë pasur pikëpamje të ndryshme se kush ishin këta individë.

Adami përmendet për herë të parë në kapitullin e parë të Biblës. Ne që lexojmë përkthime mund të mos e kuptojmë se adam është fjala hebraike për njeriun ose njerëzimin, por kështu është. Nëse doni të thoni “njerëzimin” në hebraisht, thjesht përdorni fjalën adam. Kjo nuk e përjashton mundësinë që Adami ndonjëherë mund t’i referohet një individi të caktuar, por kjo ka të ngjarë të jetë një emërtim që i jepet këtij individi nga një person që fliste hebraisht. Hebraishtja si gjuhë besohet se është shfaqur në mes të mijëvjeçarit të dytë para Krishtit, dhe Adami dhe Eva kanë jetuar shumë përpara kësaj.

Në këtë sfond, duket se Adami dhe Eva nuk ishin emrat historikë të këtyre individëve, por emërtime që u dhanë atyre nga hebrenjtë e mëvonshëm. Për më tepër, emrat nuk janë zgjedhur rastësisht, por sepse kanë një kuptim specifik. Nëse një individ quhet “Njeri” dhe partneri i tij quhet “Jetë”, ai thjesht sinjalizon diçka më të madhe se këta dy individë, njësoj si personazhet “Besnik” dhe “Shpresues” në klasikun e John Bunyan “Udhëtimi i një të krishteri”. Kështu, historia e Adamit dhe Evës duket se ka të bëjë me njerëzimin në përgjithësi – për mënyrën se si të gjithë jemi krijuar sipas shëmbëlltyrës së Perëndisë dhe se si jemi thirrur të jetojmë në bashkësi me Të. Kur Jobi shkruan: «Kujto se si më ke formuar si balta dhe tani do të më kthesh në pluhur!» (10:9) është një referencë për mënyrën sesi Adami u krijua nga pluhuri dhe për vdekshmërinë e tij. Ashtu si Adami, ne tundohemi, mëkatojmë dhe jemi përgjegjës para Perëndisë.

Megjithatë, Bibla ka më shumë për të thënë për Adamin dhe Evën. Ata duket se përshkruhen jo vetëm si arketipe për njerëzimin, por edhe si dy individë të veçantë. Ata janë dy individë që veprojnë në kopsht dhe që flasin me njëri-tjetrin dhe me Zotin. Por jo vetëm kaq – ata gjithashtu duket se portretizohen si dy individë historikë. Ato përfshihen në gjenealogjinë e Jezusit së bashku me individë të tjerë që padyshim synohen të kuptohen si historikë (shih Lluka 3:23–38). Pali gjithashtu duket se supozon në letrat e tij se Adami ishte historik duke e lidhur atë me hyrjen e vdekjes në botë (shih Romakëve 5:12–21).

Duke pasur parasysh këtë, është e qartë se pyetja se kush ishin Adami dhe Eva nuk është aq e thjeshtë sa mund të mendohet. Në varësi të fokusit të zgjedhur nga këndvështrimet e ndryshme, mund të arrihet në përfundime të ndryshme për çështjen e historikitetit të Adamit dhe Evës. Mund të imagjinohet thjesht disa qasje të mundshme:

1. Adami dhe Eva janë thjesht konstruksione letrare, arketipe që simbolizojnë njerëzimin në përgjithësi. (Në dritën e sa më sipër, kjo pikëpamje është e vështirë të pajtohet me një pikëpamje ungjillore të Biblës.)
2. Adami dhe Eva janë individë historikë. Zoti i zgjodhi ata nga një popullsi më e madhe hominidësh dhe më pas u lejuan të përfaqësonin të gjithë njerëzimin përpara Zotit. Të gjithë njerëzit janë në njëfarë kuptimi të lidhur me Adamin dhe Evën, por jo pasardhësit e tyre të drejtpërdrejtë.
3. Adami dhe Eva janë individë historikë. Ata janë paraardhësit e gjithë njerëzimit, por ata nuk janë paraardhës unikë, sepse ka pasur individë të tjerë bashkëkohorë që kanë transmetuar gjithashtu ADN-në e tyre.
4. Adami dhe Eva janë individë historikë. Ata janë paraardhës unik të të gjithë njerëzve të gjallë sot, që do të thotë se nuk ka pasur hominidë të tjerë bashkëkohorë që na kanë transmetuar ADN-në e tyre sot. Ndoshta Adami dhe Eva ishin të vetmit njerëz në tokë në fillim.

Pyetja tjetër është se si u krijuan Adami dhe Eva.

A u krijuan ato përmes një mrekullie të mbinatyrshme, apo detajet se si u krijuan synohen të kuptohen simbolikisht? Të dyja këto qasje mund të kombinohen me opsionet 2–4 më sipër, duke dhënë të paktën shtatë modele të ndryshme se kush ishin Adami dhe Eva dhe si u krijuan. Kësaj i shtohet pyetja se kur kanë jetuar, madje ka mendime të ndryshme mes të krishterëve.

Vitet e fundit, ka pasur një interesim të ri midis studiuesve të krishterë për çështjen e Adamit dhe Evës. Studime të ndryshme gjenetike të popullsisë dhe simulime matematikore kanë treguar se të paktën disa modele që rrethojnë Adamin dhe Evën janë plotësisht në përputhje me atë që dimë sot për pamjen e gjenomit njerëzor dhe për variacionin gjenetik që ekziston në popullatën njerëzore. Edhe studiuesit laikë zakonisht supozojnë se të gjithë njerëzit janë të lidhur në një farë mënyre, gjë që nga ana tjetër presupozon një formë të paraardhësve dhe/ose paraardhësve të përbashkët. Pse të mos i quajmë Adam dhe Evë?